Avrupa'nın Saygın Dökümhanelerinden DEMİSAŞ

Demisaş Genel Müdürü Hakan Yaşar ile gerçekleştirdiğimiz röportajımızı sizlerle paylaşıyoruz.

Öncelikle toplam üretken yönetim sisteminin detaylarından ve Demisaş’ın TPM uygulama kararını nasıl aldığından bahseder misiniz?

TPM (Toplam Üretken Bakım), üretim ve hizmet süreçlerinde verimliliğin artırılmasını hedefleyen özgün bir Japon fabrika yönetim sistemidir. Günlük üretim faaliyetlerin içerisinde, çalışanların tamamının katılımını gerektiren, otonom bakımı öngören, arızaları önleyen, ekipman etkinliğini en üst düzeye getiren bir bakım yaklaşımıdır. Koruyucu Bakım ( PM ) prensiplerinin JIPM (Japan Institute of Plant Maintenance) enstitü tarafından geliştirilmesi ile 1971 yılında “Toplam Üretken Bakım” (Total Productive Maintenance) adı altında ortaya çıkmıştır. Japon endüstriyel üretimin kalkınmasında araç olarak kullanılan bu sistem zaman içinde daha da geliştirilmiş ve 1990’lı yıllardan sonra “Toplam Üretken Yönetim” (Total Productive Management) adını almıştır. Günümüzün rekabet ve kriz ortamında, küresel ekonominin önde gelen oyuncuları tarafından uygulanmaktadır.

Tüm üretim sisteminin verimliliğinde sürekli maksimuma ulaştırmanın yanında; bir kültür ve çevre yaratmayı amaçlar. Üretim sisteminin ömrü boyunca çıkartabileceği kayıpların önceden öngörülmesi ve sıfırlaması için tasarlanan “Sıfır Kaza, Sıfır Kusur, Sıfır Arıza Sistemi’’nde insan işbirliği gerektiren bir yaklaşımı vardır. Üretim departmanını içerdiği gibi satış ve yönetim departmanlarının da katılımını gerektirir. Üst yöneticilerden ön saflarda çalışanlara kadar organizasyondaki herkesin katılımını amaçlar. Sıfır kayıp hedefine ulaşmak için birbirleriyle örtüşen küçük grup faaliyetlerini kullanır.

TPM’nin 5 ana unsuru kazançlı bir operasyon yaratmak, tedavi etmekten çok önlemeye önem vermek, herkesi işin içine katmak, iş gücünü iç içe geçmiş üçgenler halinde organize etmek ve yaptığı işte sürekli uzmanlaşan bir işyeri ortamı yaratmaktır.

Döküm endüstrisindeki bilgi ve deneyimimizi, yenilikçi ve dinamik yapımızla birleştirerek sadece Türkiye’nin değil Avrupa’nın da saygın dökümhaneleri arasında yer alan Demisaş olarak biz de, 2010 yılı başında amacımızı şöyle belirledik: “Müşterilerimizin ihtiyaçlarına en üst düzeyde cevap verebilecek sistemleri oluşturmak ve katma değeri artıran en uygun çözümleri tek elden sunmak”. Yaptığımız yoğun araştırmaların ardından tüm çalışan ve prosesleri kapsayan ve birleştiren bir model olması sebebiyle TPM uygulama kararı aldık ve TPM çalışmalarımızı 2010 yılının Haziran ayında başlattık. Hedefimiz, israfı önleyerek üretim maliyetlerini minimize etmek ve üretim verimliliğini artırmaktı.

Ardından önce “TPM Mükemmellik Ödülü”ne ve sonrasında da “Mükemmellikte Süreklilik Ödülü” ne layık görüldünüz. Süreci ve sistemi anlatır mısınız?

Kronik arıza ve hataların pek çok nedeni olmakla birlikte, bunlardan en önemli ‘insan faktörü’dür. TPM de bir fabrikadaki tüm çalışanları kapsayan ve ağırlıklı olarak üretim verimini esas alan bir yönetim sistemidir. Biz de Demisaş olarak TPM faaliyetlerimiz kapsamında üretimde verimliliği en üst düzeye çıkaracak bir şirket kültürünün nasıl oluşturulacağı, mevcut ekipman ve üretim alanı ile ilgili kayıpların nasıl önleneceği ve çalışanlarda ‘benim makinem’ anlayışının nasıl geliştirileceği konularında çalışanlarımıza yoğun teknik eğitimler verdik. Çalışanlarımızın da azimli çalışmaları ve projeye olan inançları neticesinde TPM uygulamalarında hayata geçirdiğimiz başarılı uygulamalar ile 2012 yılında TPM Mükemmellik Ödülü’nü aldık. Japon Fabrika Bakım Enstitüsü’nün (JIPM-Japan Institute of Plant Maintenance) her yıl dünyanın en iyi TPM uygulamalarına verdiği TPM Mükemmellik Ödülü’nü, o yıl içerisinde döküm sektöründen alan tek firmanın Demisaş olması şüphesiz ki bizleri çok gururlandırdı.

2012 yılında aldığımız TPM Mükemmellik Ödülü, Demisaş tarihinin önemli bir sıçrama noktası idi. Ama hedefimiz çok daha büyüktü. O nedenle son 3 yıl içerisinde çalışmalarımızı daha azim ve kararlıkla sürdürdük. 2015 yılının Aralık ayında da, JIPM tarafından gerçekleştirilen Final Denetlemesi’ni tüm çalışanlarımızın katılımı ve özverili çalışmaları sayesinde başarı ile tamamladık ve Süreklilik Ödülü’nü almaya hak kazandık. Bu noktada Demisaş’ın TPM Süreklilik Ödülü’nü alan Avrupa’nın ve Türkiye’nin ilk dökümhanesi olarak adını döküm sektöründe yine bir ilke imza attığını gururla söylemek isterim. 23 Mart’ta Japonya’nın Kyoto kentinde gerçekleştirilen törende ödülümüzü tüm çalışanlarımız adına aldık. Türk döküm sektörüne yaşattığımız bu ilk ile sektörün bu alanda önünü açacağımıza ve yeni çalışmalara imza atılması adına referans noktası olacağımıza inanıyorum.

Aldığınız ve hedeflediğiniz bu ödüller üretim, kalite, çevre ve çalışan sağlığına nasıl bir katkı sağladı?

Çalışanlarımızın %95’inin aktif katılımıyla yürüttüğümüz TPM uygulamaları kapsamında, çalışanlarımızdan gelen binlerce önerinin yaklaşık %60’ını iyileştirme projesine dönüştürdük. 2010 yılından bu yana gerçekleştirdiğimiz TPM uygulamaları neticesinde, üretimde yaşanan arızaları yüzde %80 oranında azaltırken, fabrikamızı sıfır majör kaza, sıfır meslek hastalığı ve sıfır çevre kirliliği düzeyine taşıdık. Genel ekipman verimliliği ise (OEE) %57’den %70’e çıkarıldı. Bu anlamda TPM faaliyetleri sayesinde yapılan iyileştirmeler ile hem üretkenliğimizi hem de verimliğimizi ciddi düzeyde artırdık. TPM çalışmalarımızla yakaladığımız başarının da rüzgarını ardımıza alarak 2013 yılının sonunda Yalın Üretim yolculuğumuza başladık. Yalın Üretim ile de tüm iş süreçlerinde optimum verimlilik sağlamayı ve müşterilerimiz için mükemmel değer oluşturmayı hedefledik. Üretime yük getiren tüm israflardan arınmayı, ara stokları azaltarak planlamayı kolaylaştırmayı, kesintisiz üretimi hedef alan bir yaklaşım olan Yalın Üretim; TPM uygulamalarını başarıya taşıyan ana faktörlerin başında gelmektedir. Bu anlamda biz de ana stratejimizi; iş süreçlerinin hızını artırıp, akış süresini azaltarak kalite, maliyet, teslimat performansını aynı anda iyileştirerek TPM uygulamalarımızı desteklemek olarak belirledik.

Yalın üretim çalışmalarımız kapsamında süreçlerimiz için mevcut durum haritaları çıkartıyoruz ve gelecek durum için çalışmalar yapıyoruz. Takım lideri geliştirme eğitimlerimiz başladı. Yalın Üretim, Problem Çözme Teknikleri, Kaizen, SMED, 5S eğitimlerimiz tamamlandı; eğitim sonrası uygulamaları yapıyoruz.

Bütün ürünler, ürün gruplarına ayrıldı ve seçilen ürün gruplarında değer akış analizleri yapılmaya başlandı. Bir yandan Maçahane ve Dökümhane’de üretim ekipmanlarının OEE değerlerini artırmak için kaizenler yapılırken diğer yandan İkmal Bölümü’nde Serf Trimmingler’de ve Talaşlı İmalat Bölümü’nde tezgahlarda OEE değerleri hesaplanmaya başlandı.

Ödüllerinizi dünya bazında değerlendirdiğimizde ne söylemek istersiniz? Bu ödülleri dünyada alan başka firmalar var mı? Siz Demisaş olarak kendinizi bu firmalar arasında konuşlandırıyorsunuz?

TPM daha önce de belirttiğim gibi pek çok dünya devinin titizlikle uyguladığı ve üretim dünyasına egemen olan fabrika yönetimi anlayışını şekillendiren çok önemli bir sistem.

TPM çıkış olarak Toyota Üretim Sistemine dayanmaktadır; israfın, her türlü verim kaybının azaltılması ve en sonunda ortadan kaldırılmasını amaçlamaktadır. Otomotiv ağırlıklı olmak üzere iş mükemmelliği, görsel çalışma ortamları ve verimlilik kavramlarının ön plana çıktığı dünyaca ünlü birçok şirkette uygulamalar ve ödüller mevcuttur. Toyota ve yan sanayi şirketlerinin tamamı, Nissan, Honda, Hitachi gibi Japon şirketlerinde çok yaygın görülmekle birlikte, Tetrapak, Unilever, Toshiba, Coca Cola gibi otomotiv dışı şirketlerde de uygulamaları vardır. Ülkemizde Arçelik, Eti, Vestel, Eczacıbaşı gibi çok büyük grup ve şirketler yıllardır TPM seviyeleri için çalışmaktadır. Tüm dünyada verimliliğin ve mükemmelliğin ifadesi olarak anılmaktadır ve prestijli bir ödül olarak bilinmektedir. Tüm dünyada ve özellikle Avrupa’da çok büyük şirketler bizlerden önce bu konuları gündemlerine almışlardır; ancak döküm gibi uygulaması zor, görsel üretim alanlarında handikapları olan bir sektörde bu seviyede ödüllendirilme gerçekleşmemiştir. Yeni yatırım değil de 40 yıllık bir şirkette ve yaşlı-yorgun ekipmanlar ile Mükemmellikte Süreklilik Ödülü seviyesine gelmek oldukça yoğun bir çaba ve inancın bir sonucudur. Ödül seviyemizi 2018 yılı sonuna kadar Özel Ödül noktasına getirerek sadece dünya çapında ve nitelikli üretim yapabilen şirketler ligine girmek için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bu seviyede ağır sanayi iş kolunda çok fazla üretim tesisi dünyada da sayılıdır.

Ödüllerin Türk döküm sektörüne kazanımı neler?

Biz 3 yıl gibi kısa bir zamanda “TPM Mükemmellik Ödülü”nü alarak Türk döküm sektöründe bir ilke imza atmıştık. Ama amaç elbette geçici bir iyileşme yaratmak olmamalı, bizim için de katiyetle öyle olmadı. Biz bu yola çıkarken amacımızı TPM ve Yalın Üretim’i bir şirket felsefesi olarak benimsemek olarak belirlemiştik. Bir önce aldığımız “TPM Mükemmellik Ödülü”nün bir üst seviyesi olarak tanımlayabileceğimiz “TPM Mükemmellikte Süreklilik Ödülü” ise Demisaş’ın bu yöndeki kararlılığının bir göstergesidir. Türkiye’nin en modern döküm teknolojileri ve ekipmanlarına sahip olan Demisaş; vizyonu, güçlü kadrosu, yeni yatırımları ile Türk döküm sektöründe yine bir ilke imza atmıştır. Daha önce de belirttiğim üzere Demisaş bu ödülü olan Avrupa ve Türkiye’nin ilk dökümhanesidir. Bunun sadece Demisaş için değil, aynı zamanda Türk döküm sektörü ve Türk döküm sektörünün dünyadaki konumu açısından da çok önemli bir gelişme olduğunu kanaatindeyim.

Bir sonraki ödül hedefiniz nedir?

Demisaş olarak geldiğimiz seviyeyi korumak ve yapılan çalışmaların sadece ödülden ibaret olmadığını göstererek, yaşayan bir sistem haline getirmek öncelikli hedeflerimizin başında geliyor. Aynı zamanda Demisaş’ı TPM Süreklilik Ödülü’ne taşıyan Yalın Üretim ile müşterilerimize daha da değer katacak bir üretim anlayışına kavuşacağımıza ve hem ulusal, hem de uluslararası pazardaki konumumuzu daha da sağlamlaştıracağımıza inanıyorum. Bütün bu vizyon ve yaklaşımlarımızın neticesinde de “TPM Özel Ödülü” düzeyinde bir dökümhane olarak dünyada kendi alanında tek firma olacağımıza yürekten inanıyorum.

. . .

İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir: Kalıp Store. Editöryal görüş, yazarın görüşüne aykırı olabilir.